Svetski dan borbe protiv raka pluća se obeležava svake godine 1. avgusta i predstavlja globalnu inicijativu posvećenu podizanju svesti o raku pluća, važnosti prevencije, ranog otkrivanja i pristupa inovativnim terapijama. Forum međunarodnih respiratornih društava, u saradnji sa drugim zdravstvenim organizacijama, je ustanovio ovaj datum 2012. godine sa ciljem da se fokusira na edukaciju javnosti o faktorima rizika kao što su pušenje, zagađenje vazduha i izloženost na profesionalnom poslu, uz istovremeno zalaganje za istraživanje i poboljšani pristup zdravstvenoj zaštiti. Svetski dan borbe protiv raka pluća služi kao platforma za podršku onima koji su pogođeni ovom bolešću naglašavajući kritičnu potrebu za kolektivnom akcijom u borbi protiv raka pluća.
Moto ovogodišnje kampanje “Jači zajedno: Ujedinjeni u borbi protiv raka pluća” naglašava važnost zajedničkog rada u borbi protiv raka pluća. Pojedinci, zajednice, vlade i zdravstvene ustanove trebalo bi da se ujedine oko ovog zajedničkog cilja.
Rak pluća je uzrok najvećeg broja smrtnih slučajeva povezanih sa rakom u svetu. Svaka 2 minuta, nekome se saopšti da ima rak pluća. To su 643 osobe dnevno, a svaka od njih ima svoju priču, porodicu, budućnost. Krajnje je vreme da edukujemo pojedince i zajednice o primarnoj prevenciji i skriningu za rano otkrivanje raka. Uz rano otkrivanje i blagovremeno lečenje, moguće je uspešno lečiti rak pluća. Hajde da podignemo svest, negujemo nadu i insistiramo na napretku. Zajedno možemo napraviti razliku. Prema podacima Registra za rak u Srbiji su u 2022. godini od raka pluća i bronha obolele 6.582 osobe, od toga 4.505 muškaraca i 2.077 žena, dok je u Severnobačkom okrugu ukupno obolelo 198 osoba, 135 muškaraca i 63 žene. Iste godine su od raka pluća i bronha u Srbiji umrle 4.434 osobe, od toga 2.972 muškarca i 1.462 žene, a u Severnobačkom okrugu 109 osoba, 72 muškaraca i 37 žena. Pušenje je identifikovano kao vodeći uzrok oko 80-90% slučajeva raka pluća. Svakog minuta oko 700 ljudi umre u Indiji zbog upotrebe duvana. Koliko god to bilo alarmantno, politike za kontrolu duvana nisu dovoljno stroge da bi smanjile smrtne slučajeve povezane sa duvanom. Neophodne su intervencije na makro nivou kako bi se smanjila prodaja duvanskih proizvoda, kao i strategije kojima bi doprli do pušača i ohrabrili ih da prestanu da puše kroz zdrave mehanizme suočavanja. Da li ste znali da se u Indiji nalazi 21 od 30 najzagađenijih gradova na svetu? Rak pluća nije samo „bolest pušača“. Kvalitet vazduha je, takođe, važan parameter. Trebalo bi uložiti zajednički napor da se kreiraju i podrže zelene politike i mere koje se fokusiraju na smanjenje izloženosti štetnim zagađivačima koji povećavaju rizik od raka pluća.
Rak pluća dugo ne daje nikakve simptome bolesti, a kada se jave često su znak uznapredovale bolesti. Najčešći simptomi i znaci raka pluća su hronični kašalj (traje više od 8 nedelja), iskašljavanje krvi ili mrlja krvi u sluzi, kao i gubitak težine bez vidljivih razloga i gubitak apetita. Mogu se javiti i gubitak daha, umor, bol u grudima, kostima ili ramenu, otok u vratu, promuklost, “zviždanje” u disajnim putevima i otok prstiju na rukama i nogama.
Zbog nedostatka specifičnih simptoma u ranim fazama rak, pluća se kod većine obolelih otkriva kasno u uznapredovalom stadijumu. Rani skrining može značiti razliku između života i gubitka. Kada se otkrije rano, petogodišnja stopa preživljavanja raka pluća skače sa 27% na 64%. Danas se koristi kompjuterizovana tomografija sa niskom dozom zračenja (LDCT) kako bi se pregledale osobe koje imaju veću verovatnoću da obole od raka pluća (uglavnom zato što puše ili imaju istoriju teškog pušenja). Ovi pregledi se sprovode i u Subotici. Razgovarajte sa svojim lekarom o skriningu danas i zakažite termin za skrining u Opštoj bolnici Subotica.
Savremeni lekovi daju nadu, unapređuju kvalitet života, čak i dužinu života jer se bolest prevodi u hronični tok i kao takva leči duži niz godina. Rak je bolest sa kojom možete živeti i koju možete pobediti. Postoji nekoliko stvari koje možete učiniti da biste sebi pomogli: prestanite pušiti ako ste pušač, jedite zdravo, budite fizički aktivni i boravite često u prirodi na zdravom vazduhu.
